روان آموز

هورمون های استرس به آن دسته از هورمون های بدن انسان گفته می شود که دلیل بروز انواع استرس در ما هستند. واکنش‌های هورمون استرس بر نحوه انتقال گلوکز بر اساس نوع بافت و ایزوفرم، تاثیر می گذارد. در این مقاله از سایت روانشناسی ویکی روان به بررسی مهم ترین هورمون های استرس از دید علمی و روانشناسی می پردازیم.

منبع : هورمون های استرس ویکی روان

هورمون های استرس کدامند؟

از جمله تأثیرات مهم هورمون های استرس در انتقال گلوکز، گلوکوکورتیکوئید های آدرنال است.

یکی دیگر از پاسخهای متداول هورمون استرس که تنظیم کننده انتقال گلوکز است، ترشح کاته کولامین ها، اپی نفرین و نوراپی نفرین توسط مدولا آدرنال و سیستم عصبی سمپاتیک است.

علت ترشح هورمون های استرس چیست؟

هورمون های استرس توسط بدن شما در موقعیت هایی تولید می شوند که ممکن است خطرناک تلقی شوند.

فعالیت‌های روزانه، فیزیکی و عاطفی که باعث افزایش اضطراب می‌شوند ممکن است باعث شود بدن شما برخی از این هورمون‌ها را آزاد کند و ممکن است باعث شود که شما استرس بیشتری در مورد وضعیت روتین خود داشته باشید.

جالب است بدانید هورمون‌ های استرس یک واکنش طبیعی بدن هستند.

در پشت طیف گسترده‌ای از واکنش‌ های فیزیکی و روانی به استرس، هورمون هایی هستند که مسئول سوخت‌ رسانی هستند.

هورمون های اصلی استرس کدامند؟

تعدادی از هورمون‌ های قدرتمند مسئول واکنش‌های ناخودآگاه و یا واکنش‌های جنگ و گریز هستند مانند:

1- آدرنالین از مهم ترین هورمون های استرس است

هورمون آدرنالین که قبلا در ویکی روان مفصل درباره آن صحبت کردیم برای آماده کردن شما با شرایط استرس زا، ضربان قلب، فشار خون و تامین انرژی شما را بالا می‌برد.

به معنای اصلی، هدف از این افزایش انرژی کمک برای فرار از یک وضعیت خطرناک است.

وقتی احساس استرس می کنیم آدرنالین مسئول واکنش های فوری ماست

پس از آنکه مغز ما پیام ارسال می‌کند که ما با یک وضعیت استرس زا مواجه هستیم، این هورمون در غدد فوق کلیوی تولید می‌شود.

2- کورتیزول

هورمون استروئیدی کورتیزول، به منظور تمرکز بدن بر وضعیت پر استرس، آزاد می‌شود.

این عمل با افزایش قند در جریان خون و سرکوب فرآیندهایی غیر ضروری انجام می‌شود همانند سیستم گوارشی، سیستم تولید مثل و رشد.

کورتیزول در غدد فوق کلیوی نیز تولید می شود، اما احساس تاثیر آدرنالین بیشتر طول می کشد.

پیشنهاد می کنیم مطلب هورمون کورتیزول چیست را در ویکی روان حتما مطالعه کنید.

3- کته‌ کولامین ها (CATECHOLAMINES)

تحریک محور هیپوفیز با آزاد کردن کته‌ کولامین ها مرتبط است.

این منجر به افزایش خروجی قلبی، جریان خون ماهیچه های اسکلتی، حفظ سدیم، کاهش تحرک روده، تشدید عروق جلدی، افزایش گلوکز، گشاد شدن برونشیول ها و فعال سازی رفتاری می شود.

گزارش شده است در هنگام استرس شغلی فعال سازی سیستم آدرنو سمپاتیک افزایش می یابد.

4- هورمون وازوپرسین از مهم ترین انواع هورمون های استرس است

استرس حاد منجر به ترشح سریع وازوپرسین از هسته پاراونتریکولار از هیپوتالاموس به همراه هورمون آزاد کننده کورتیکوتروپین CRH می شود.

وازوپرسین می‌توانند ترشح ACTH را از هیپوفیز که بر گیرنده V1b عمل می‌کند، تحریک کنند و اثر کورتیکوتروپین را تقویت کند.

5- گنادوتروپین (ماده محرک غده جنسی)

در استرس، سرکوب گنادوتروپین ها در گردش خون و هورمون های استروئیدی غدد جنسی منجر به اختلال در چرخه عادت ماهانه می شود.

مواجهه  طولانی مدت در برابر استرس می تواند به اختلال عملکرد تولید مثل منجر شود.

6- انواع هورمون های تیروئید

عملکرد تیروئید معمولاً در شرایط استرس زا تنظیم می شود.

سطح T3 و T4 با استرس کاهش می یابد. استرس مانع از ترشح هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) از طریق عمل گلوکوکورتیکوئیدها بر روی سیستم عصبی می شود.

7- پرولاکتین

با توجه به زمان استرس، میزان پرولاکتین هم می‌تواند افزایش یابد یا کاهش یابد.

وازوپرسین و پپتید هیستیدین ایزولوسین ممکن است در ترشح پرولاکتین در طول استرس نقش داشته باشند.

با این حال، اهمیت تلولوژیکی تغییر در سطح پرولاکتین نامشخص است.

این ممکن است بر سیستم ایمنی یا برخی از جنبه های تعادل حیاطی تأثیر بگذارد.

8- انسولین از عجیب ترین هورمون های استرس

انسولین ممکن است در طول استرس کاهش یابد. انسولین همراه با افزایش هورمون های آنتاگونیست می تواند به ازدیاد قند خون ناشی از استرس کمک کند.

9- انواع هورمون رشد

سطح هورمون رشد (GH) در طی استرس حاد جسمی افزایش می یابد. این سطح می تواند دو تا ده برابر افزایش یابد.

به دلیل اثر ضد انسولین آن، GH ممکن است باعث افزایش فعالیت متابولیک شود.

با این حال، در استرس روانی، پاسخهای GH به ندرت دیده می شود.

در عوض نقص ترشحی GH با استرس روانی طولانی مدت ایجاد می شود.

در دنیای رقابتی امروزی، فرد در جنبه های مختلف زندگی با استرس روبرو می شود.

به عنوان پاسخ انطباقی به استرس، در سطح سرمی هورمون های مختلف از جمله CRH، کورتیزول، کاتکول آمین ها و هورمون تیروئید تغییر به وجود می آید.

این تغییرات ممکن است برای مقابله یا واکنش جنگ وگریز فرد به استرس مورد نیاز باشد.

با این وجود، قرار گرفتن طولانی مدت در معرض استرس ممکن است منجر به عواقب زیان آور بسیاری شود که منجر به اختلالات مختلف غدد درون ریز شود.

10- نوراپی نفرین

هورمون شبیه به آدرنالین نوراپی نفرین است که از غدد آدرنال و مغز آزاد می شود.

بنابراین نوراپی نفرین هم هورمون و هم نوروترنسمیتر  می باشد. این هورمون نیز در هنگام احساس استرس به درون خون می ریزد و عملکردی مشابه آدرنالین دارد.

اگرچه به نظر می رسد با وجود آدرنالین نوراپی نفرین زاید به نظر بیاید ولی آن به مانند یک سیستم پشتیبان می تواند عمل کند.

حتما مقاله هورمون نوراپی نفرین چیست را در ویکی روان مطالعه کنید.

خب در بالا به مهم ترین هورمون های استرس زا اشاره کردیم، این هورمون ها تاثیر زیادی در پیدایش حس استرس و اضطراب دارند برای مقابله با استرس پیشنهاد می کنیم مقاله راه های سریع کاهش استرس را در سایت ویکی روان مطالعه نمائید.

منبع : هورمون های استرس ویکی روان